ئەبو حەنیفە کافرە

نەدەکرا هەموو شتێک بڵێین.
تێبینی:ئەبوحەنیفە خاوەنی مەزهەب نیە بەڵام لێمان شاردراوەتەوە.بەڵکو ئێمە تەنها 3 مەزهەبمان هەیە.

٢١٤ - إسحاق بن منصور الکوسج وتی : وتم بە أحمد بن حنبل : ئایا پیاو خێری دەست ئەکەوێت لە ڕقلێبوونەوە لە ئەبو حەنیفە و هاوەڵانی؟ وتی : (ئەرێ والله) .

٢١٦ - مهنا بن یحیي الشامي ئەڵێت : گوێم لە أحمد بن حنبل رضي الله عنه بوو وتی : (قسەی ئەبو حەنیفە و پشقل - قشپل - لەلام وەکو یەک وان) .

٢١٧ - محمد بن سعید بن سلم لە باوکیەوە ئەڵێت : لە جرجان پرسیارم لە أبا یوسف - قوتابی نزیکی ئەبو حەنیفە - کرد دەربارەی ئەبو حەنیفە؟
وتی : بۆچیتە چیی لێ ئەکەیت؟ بە جەهمیەتی مرد .

-----------------------_-------

٢٢٢ - أبو یوسف ئەڵێت : (یەکەم کەس وتی قورئان مخلوق ـە ئەبو حەنیفە بوو - واتە لە کوفە - ) .

٢٢٥ - سفیان الثوري ئەڵێت حماد بن أبي سلیمان - مامۆستا مورجیئەکەی ئەبو حەنیفە - پێی وتم : (بڕۆ بۆلای ئەو کافرە - واتە ئەبو حەنیفە - پێی بڵێ ئەگەر ئەڵێیت قورئان مخلوق ـە نزیکمان مەبەرەوە) .

٢٢٦ - محمد بن جابر ئەڵێت : (گوێم لە حماد بن أبي سلیمان بوو جوێنی ئەدا بە ئەبو حەنیفە) .

٢٢٧ - سفیان الثوري وتی گوێم لە حماد بوو ئەیوت : (سەرت نەسووڕماوە لە ئەبی حەنیفە! ئەڵێت قورئان مخلوق ـە، پێی بڵێ : ئەی کافر ئەی زندیق) .

----------------------

٢٣٢ - محمد بن کثیر المصيصي وتی : الأوزاعي باسی ئەبو حەنیفەی کرد و وتی : (گرێکانی ئیسلامی گرێ بە گرێ هەڵئەوەشاندەوە) .

٢٣٨ - أبو إسحاق الفزاري وتی : الأوزاعي و سفیان الثوري ئەیانوت : (هیچ لەدایکبوویەک لە ئیسلامدا لەدایکنەبووە شومتر بێت بۆ ئیسلام لە ئەبو حەنیفە) .

٢٤٠ - أیوب السختیاني وتی : (ئەبو حەنیفە وای لەم دینە کرد تەنکتر بێت لە پۆشاکی سابري - قوماشێکی زۆر تەنکە - ) .

----------------------

٢٥٠ - عبدالله بن الإمام أحمد ئەڵێت باوکم بۆی گێڕامەوە وتی، شعیب بن حرب بۆی گێڕاینەوە وتی، گوێم لە سفیان الثوري بوو ئەیوت : (حەز ناکەم لە حەق ـیشدا موافەقەیان بکەم) .

وتم بە باوکم رحمه الله : واتە ئەبو حەنیفە؟

وتی : بەڵێ، پیاوێک دوو جار لە ئیسلامدا تۆبەی پێ کراوە . - واتە ئەبو حەنیفە - .

وتم بە باوکم رحمه الله : ئایا تۆبە کراوە بە ئەبو حەنیفە؟

وتی : بەڵێ .

٢٥١ - گوێم لە باوکم بوو وتی : وابزانم لەم ئایەتەدا تۆبەی پێکرا | سُبۡحَـٰنَ رَبِّكَ رَبِّ ٱلۡعِزَّةِ عَمَّا یَصِفُونَ | (الصَّافَّات : ١٨٠) .

ئەبو حەنیفە وتی : ئەمە مخلوق ـە .

پێیان وت : ئەمە کوفرە، جا تۆبەیان پێ کرد .

٢٥٤ - سفیان الثوري وتی : (دووجار تۆبە بە ئەبو حەنیفە کراوە لە کوفر ـدا) .

٢٥٥ - سفیان الثوري وتی : (چەند جارێک تۆبە بە ئەبو حەنیفە کراوە لە قسەی زەندیقەکاندا) .
------------------------------

٢٥٩ - شعیب بن حرب ئەڵێت : (سفیان الثوري پێی وتم : بڕۆ بۆلای ئەوە - واتە ئەبو حەنیفە - پرسیاری لێ بکە دەربارەی عیددەی ئافرەتێکی خاوەن منداڵ کە مێردەکەی ئەمرێت؟ چووم بۆ لای و پرسیارم لێ کرد .
وتی - واتە ئەبو حەنیفە - : عیددەی لەسەر نییە .
گەڕامەوە بۆلای سفیان و هەواڵم پێدا، وتی : ئەوە فتوای یەهوودیە .
ـــــــــــــ
: الشعبي رحمه الله لە السنة ـی خلال لێی ڕیوایەت کراوە ئەڵێت : (یەهوودیەکان پێیان وایە ئافرەت عیددەی نییە) .

٢٦٤ - سفیان الثوري ئەڵێت : (هیچ منداڵێک لە کوفەدا - یان لەم ئوممەتەدا - لەدایک نەبووە زیانی زیاتر بێت لە ئەبو حەنیفە) .

٢٦٥ - أبو عبدالرحمن عبدالله بن الإمام أحمد ئەڵێت سلمة بن شبیب بۆی گێڕامەوە وتی، عبدالحمید الحماني بۆی گێڕاینەوە وتی : پێم وابێت سفیان الثوري ـم بینی سەری داپۆشیبوو ئەهات لە مەجلیسەکانی ئەبو حەنیفەدا دائەنیشت .

سلمة وتی : باسی ئەمەم کرد بۆ الفریابي وتی گوێم لە سفیان بوو وتی : هەرگیز پرسیاری هیچ شتێکم لە ئەبو حەنیفە نەکردووە، ئەو منی ئەبینی و پرسیاری لێ ئەکردم .

أبو عبدالرحمن - واتە کوڕەکەی ئیمام أحمد - ئەڵێت : عبدالحمید الحماني أبو یحیی مورجیئە بوو، وە ئیرجائەکەی تووند بوو، وە بانگەوازکار بوو، وە شێخ - واتە ئیمام ئەحمد - زەمی ئەکرد .
-------------------------

٢٦٧ - سفیان الثوري ئەڵێت : (هیچ کەسێک هێندەی ئەبو حەنیفە شتی لە ئیسلامدا دانەناوە، مەگەر أبو الخطایا نەبێت .
ــــــــــــ
: أبو الخطایا کابرایەک بوو لەسەر زەندیقیەت لە خاچ درا .

٢٦٨ - سفیان الثوري ئەڵێت : (الله عز وجل گۆڕی ئەبو حەنیفە بکات بە ڕاخەرێک لە ئاگر) .

٢٧٦ - أبو نعیم الفضل بن دکین (١٣٠ - ٢١٩ هـ) ئەڵێت : (لە مسجد الحرام لەگەڵ سفیان دانیشتبووین، ئەبو حەنیفە بەرەوڕووی هات، کاتێک سفیان بینی وتی : هەستن با تووشی گەڕیەتیمان نەکات، ئێمە هەستاین و سفیان ـیش هەستا) .
ــــــــــــ
: ئەم ڕووداوە لە کۆتا ساڵەکانی ژیانی ئەبو حەنیفەدا ڕوویداوە، چونکە ئەبو حەنیفە ساڵی ١٥٠ هـ مردووە، وە أبو نعیم الفضل بن دکین ساڵی ١٣٠ هـ، وە تەبەلەی سفیان الثوري بووە، ئەگەر ئەوکاتە تەمەنی أبو نعیم تەنها ١٥ ساڵیش بووبێت ئەوە ساڵی ١٤٥ هـ تەنها ٥ ساڵ بەر لە مردنی ئەبو حەنیفە ڕوویداوە .

٢٧٨ - منصور بن أبي مزاحم ئەڵێت : (گوێم لە مالک بن أنس بوو باسی ئەبو حەنیفە ـی کرد، جا خراپەی باسی کرد، وتی : (دینی تێکدا)، وە وتی : (ئەوە دین تێکبدا دینی نییە) .

٢٧٩ - منصور بن أبي مزاحم جارێکی تر وتی : (گوێم لە مالک بوو بە قسەیەک باسی ئەبو حەنیفە ـی کرد کە دەری ئەکرد لە دین، وە وتی : (ئەبو حەنیفە هیچی تێک نەدا تەنها دین نەبێت)) .

٢٨٤ - أبا علي العذري ئەڵێت : (وترا بە حماد بن زید : ئەبو حەنیفە مرد. وتی : (سوپاس بۆ الله کە ناخی زەوی پێ پڕ کرد) .

٢٨٦ - إسحاق بن عیسی الطباع ئەڵێت : (پرسیارم کرد لە حماد بن زید دەربارەی ئەبو حەنیفە، وتی : (ناسراوە بە دەمەدەمێ و مشتومڕ لە ئیرجاء ـدا) .

٢٨٧ - شریک القاضي ـی کوفە ئەڵێت : (ئەگەر لە هەموو کۆڵانێک لە کۆڵانەکانی کوفەدا مەیفرۆشێک هەبێت باشترە لەوەی کەسێکی تێدا بێت قسەی ئەبو حەنیفە بڵێتەوە) .

٢٩٠ - أبو نعیم الفضل بن دکین ئەڵێت : (شریک ئەبو حەنیفە و هاوەڵانی زۆر لەلا خراپ بوو، وە ئەیوت : (مەزهەبەکەیان بریتیە لە ڕەتکردنەوەی فەرموودە لە رسول الله ـەوە ﷺ)) .

٢٩٨ - حفص بن غیاث ئەڵێت : (لەلای ئەبو حەنیفە دائەنیشتم، جا گوێم لێبوو لە ڕۆژێکدا پێنج فتوای جیاوازی ئەدا لەبارەی بابەتێک، کە ئەمەم بینی وازم لێ هێنا و ڕووم کردە فەرموودە) .
----------------------

٣٠٠ - یوسف بن أسباط ئەڵێت : (ئەبو حەنیفە وتی : ئەگەر رسول الله ﷺ بە من بگەیشتبایە ئەوە کاری بە زۆربەی قسەکانی من ئەکرد) .

٣٠٣ - أبو عوانة ئەڵێت : (پرسیار کرا لە ئەبو حەنیفە دەربارەی خواردنەوەکان، هەر پرسیارێکی لێ بکرایە ئەیوت : کێشەی نییە .
وە پرسیاری لێکرا دەربارەی سەرخۆشکەر؟
وتی : حەڵاڵە .

٣٠٦ - کاتێک ئەبو حەنیفە مرد الأوزاعي وتی : (سوپاس بۆ ئەو الله ـیەی کە مراندی، چونکە گرێکانی ئیسلامی گرێ بە گرێ هەڵئەوەشاندەوە) .

٣٠٩ - شریک بن عبدالله ئەڵێت : (بینیم ئەبو حەنیفەیان ئەگێڕا بە حەلقەکانی مزگەوتدا تۆبەی پێ ئەکرا) .

٣١٢ - أبو جعفر بن سلیمان وتی : (سوێند بە الله ئەبو حەنیفە جەهمی بوو، هەمان بۆچوونی بشر بن موسی ـی هەبوو، وە بشر هەمان بۆچوونی خەواریجەکانی هەبوو) .

٣١٣ - الأوزاعي وتی : (دوو جار تۆبە کرا بە ئەبو حەنیفە لە کوفردا) .

٣١٨ - بە شریک وترا : (لە چ شتێکدا تۆبەتان بە ئەبو حەنیفە کرد؟ وتی لە کوفردا) .

٣٢٠ - سفیان و شریک بن عبدالله و حسن بن صالح وتیان : (گەیشتین بە ئەبو حەنیفە و بە هیچ شتێک لە فیقهـ دا ناسراو نەبوو، تەنها بە دەمە دەمێ و موناقەشەکردن ناسراو بوو) .

٣٢١ - الأصمعي ئەڵێت : (سوێند بە الله ئەبو حەنیفە دووجار لە کوفردا تۆبەی پێ کرا) .

السنة لعبدالله بن الإمام أحمد : (٢٠)

٣٢٢ - مؤمل بن إسماعیل ئەڵێت : (گوێم لە حماد بن سلمة بوو باسی ئەبو حەنیفەی کرد وتی : (ئەبا حەنیفە پێشوازی لە ئاثار و سوننەتەکان کرد بە ڕەتکردنەوەیان بە ڕاو و بۆچوونی خۆی)) .

٣٢٣ - محمد بن عبدالعزیز بن أبي رزمة ئەڵێت : گوێم لە باوکم بوو وتی : لەلای حماد بن سلمة بووین باسی بابەتێکیان کرد وترا : ئەبو حەنیفە وا ئەڵێت، حماد وتی : (سوێند بە الله ئەوە قسەی ئەو المارق ـەیە) .

٣٢٤ - الولید بن صالح ئەڵێت : گوێم لە حماد بن سلمة بوو کاتێک باسی ئەبو حەنیفە بکرایە ئەیوت : (ئەوە أبو جیفة ـیە) .
ــــــــــــــ
: (أبو جیفة) واتە کەلاکە تۆپیو .

٣٢٥ - الهیثم بن جمیل وتی : گوێم لە حماد بن سلمة بوو دەربارەی ئەبو حەنیفە ئەیوت : (الله ئەمە بەسەردا ئەخاتە ناو ئاگرەوە) .

٣٢٧ - منصور بن سلمة الخزاعي وتی : گوێم لە حماد بن سلمة بوو لەعنەتی کە ئەبو حەنیفە ئەکرد، وە شعبة لەعنەتی لە ئەبو حەنیفە ئەکرد .

٣٥٠ - أبو إسحاق الفزاري وتی : (ئەبو حەنیفە مورجیئە بوو، شمشێری بە ڕەوا ئەبینی) .

٣٥١ - أبو إسحاق الفزاري وتی : (فەرموودەیەکی رسول الله ـم ﷺ لە دژی بەڕەوابینینی شمشێردا بۆ ئەبو حەنیفە گێڕایەوە، وتی ئەو فەرموودەیە خورافەیە ! ) .

٣٥٢ - أبو إسحاق الفزاري وتی : (ئەبو حەنیفە ئەیوت : ئیمانی ئیبلیس و ئیمانی ئەبو بەکر رضي الله عنه وەکو یەکە، ئەبو بەکر وتی : ئەی پەروەدگارم، ئیبلیس وتی : ئەی پەروەدگارم) .

----------------------------

٣٥٨ - أبي عبدالرحمن عبدالله بن أحمد ئەڵێت گوێم لە باوکم بوو رحمه الله وتی : عبدالله بن إدریس وتی : وتم بە مالک بن أنس : ئێمە علقمة و الأسود ـمان هەبوو .
وتی : ئێوە یەکێکتان لابوو بار و دۆخەکەی ئاوا هەڵگێڕایەوە . وە پشتی دەستی هەڵگێڕایەوە بۆ لەپی دەستی - واتە ئەبو حەنیفە - .

٣٥٩ - حفص بن غیاث ئەڵێت : لەلای ئەبو حەنیفە دانیشتم، لە بابەتێکدا دە فتوای دا، نازانین کامەی وەربگرین .

٣٦٢ - أسود بن سالم ئەڵێت : لەگەڵ أبو بکر العیاش بووم لە مزگەوتنی بني أسید، پیاوێک پرسیاری لێکرد دەربارەی شتێک، پیاوێکی تر وتی : ئەبو حەنیفە ئاوا و ئاوا ئەڵێت .
أبو بکر بن عیاش وتی : الله ڕووی ئەبو حەنیفە ڕەش بکات، وە ڕووی ئەوەی کە ئەو قسەیە ئەکات .

٣٦٥ - وکیع بن الجراح وتی : کاتێک ئەبو حەنیفە قسەی لە ئیرجائدا کردوو و دەمە دەمە و موناقەشەی تێدا کرد سفیان الثوري وتی : ئەبێت ئەمە لە کوفە دەربەدەر بکرێت .

٣٦٦ - حماد بن سلمة وتی : ئەم ئەبو حەنیفە ـیە، سوێند بە الله ئاواتەخوازم الله عز وجل بیخاتە جەهەننەمەوە .

٣٦٧ - أبو عبدالرحمن المقري وتی : سوێند بە الله ئەبو حەنیفە مورجیئە بوو، وە بانگی کردم بۆ ئیرجاء بەڵام من قبووڵم نەکرد لێی .

٣٦٨ - مالک بن أنس وتی : (الداء العضال) واتە بەهیلاکچوون لە دیندا، ئەبو حەنیفە الداء العضال ـە .

٣٧١ - أسود بن سالم ئەڵێت : هەر کە ئەثەر هات ڕەئی ئەبو حەنیفە و هاوەڵانیمان فڕێدایە زبڵدانەوە .
پاشان وتی : دەست بگرە بە ئەثەر و پێوەی پابەند بە، گەیشتم بە ئەهلی عیلم ڕقیان لە ڕەئی ئەبو حەنیفە بوو و عەیبداریان ئەکرد .

٣٧٢ - محمد بن جابر وتی : گوێم لە ئەبو حەنیفە بوو وتی : عمر بن الخطاب هەڵەی کرد، منیش مشتێک بەردم هەڵگرت و دام لە دەموچاوی .

٣٧٣ - سلمة بن سلیمان وتی : پیاوێک پرسیاری کرد لە عبدالله بن المبارک دەربارەی شتێک، ئەویش فەرموودەیەکی پێغەمبەری بۆ گێڕایەوە، پیاوەکە وتی : ئەبو حەنیفە بە پێچەوانەی ئەوەوە فتوای داوە .
عبدالله بن مبارک زۆر تووڕە بوو، وتی : لە رسول الله ـوە بۆ ئەگێڕمەوە کەچی تۆش باسی ڕەئی کەسێکم بۆ ئەکەیت کە فەرموودە ڕەتئەکاتەوە؟! لەمڕۆ بەدواوە فەرموودەتان بۆ ناگێڕمەوە و هەستا .

-------------

٣٧٦ - هارون بن سفیان وتی پرسیارم لە أسود بن سالم کرد دەربارەی أبي زائدة؟
وتی : (حافظ بوو، بەڵام باسی ئەبو حەنیفەی ئەکرد و بە فتواکانی ئەو فتوای ئەدا، لەبەر ئەوە لەلای من ضعیف ـە . . . ) .

٣٧٧ - بە عبدالرزاق وترا : ئەبو حەنیفە مورجیئە بوو؟
وتی : (بەڵێ بەڕاستی) .

٣٧٨ - یوسف بن أسباط وتی : (ئەبو حەنیفە لەسەر فیترەت لەدایک نەبووە، ئەبو حەنیفە چوارسەد فەرموودەی لە رسول الله ـەوە ڕەتکردەوە) .

٣٨٠ - ئەبو حەنیفە وتی : (ئەگەر پێغەمبەر پێم بگەیشتایە ئەوە زۆری لە من و لە وتەکانم وەرئەگرت، بۆ مەگەر دین هەر ڕەئی نییە؟) .

٣٨١ - محمد بن جابر ئەڵێت : (گوێم لە ئەبو حەنیفە بوو پیاوێک باسی وتەیەکی بۆ کرد لە عمر بن الخطاب ـەوە رضي الله عنە، جا - ئەبو حەنیفە - وتی : عمر بن الخطاب هەڵەی کردووە) .
منیش مشتێک بەردم هەڵگرت و هەڵمدا بەرەوڕووی .

٣٨٢ - علي بن عاصم وتی : (فەرموودەیەکم بۆ ئەبو حەنیفە گێڕایەوە لە بابەتی هاوسەرگیری یان تەڵاقدان، وتی : ئەمە بڕیاردانی شەیتانە) .

٣٨٣ - یحیی بن معین وتی : (ئەبو حەنیفە مورجیئە بوو، وە لە بانگخوازان بوو - بۆ ئیرجاء - ، وە لە فەرموودەدا هیچ نەبوو . . . ) .

٣٨٤ - سعید وتی : (لەلای ئەبو حەنیفە دانیشتم لە مەککە و باسی شتێکی کرد، پیاوێک پێی وت : لە عمر بن الخطاب ـەوە ئەوە و ئەوە گێڕدراوەتەوە .
وتی : ئەوە وتەی شەیتانە) .

٣٨٦ - أبو الأحوص ئەڵێت : (ڕۆژێک پیاوێک پرسیاری لە هشیم کرد، ئەویش فەرموودەیەکی بۆ گێڕایەوە، پیاوەکە وتی : ئەبو حەنیفە و محمد بن الحسن و هاوەڵانی پێچەوانەی ئەمە ئەڵێن .
هشیم وتی : ئەی بەندەی الله بەڕاستی زانست لە کەسی نزم و کەم وەرناگیرێت) .

٣٨٧ - أبو عمر الشیباني وتی : (کاتێک إسماعیل بن حماد بن أبي حنیفة کرا بە قازی چووم بۆلای هەتا ڕۆشتمە ژوورەوە، وتم : پێم گەیشتووە کە تۆ ئەڵێت قورئان کەلامی الله ـیە، وە مخلوق ــە .
وتی : ئەمە دینی خۆم و باو و باپیرانمە . . . ) .

٣٨٨ - هوذة بن خلیفة وتی : (بینیم ئەبو حەنیفە ڕیشی گیرابوو وەکو بزن ئەگێڕدرا بەسەر دانیشتنەکاندا و لە کوفر تۆبەی پێ ئەکرا) .

٣٨٩ - عبدالله بن یزید ئەڵێت : (ئەبو حەنیفە بانگی کردم بۆ ئیرجاء) .

السنة_لعبدالله بن الإمام أحمد : (٢٣)

ئەبو حەنیفە,ابو حەنیفە,محمد حەنیفە,حەنەفی,ئیمامی حەنەفی,مەزھەبی حەنەفی,مەزهەبی حەنەفی,قەحبەی هەولێر,ذم ابي حنيفة,جەهەنەم,قورئان مەخلوقە,خوێندن لە ئەڵمانیا,عەقیدەی ئەشعەری