نظاميەکان بەکورتی

نظاميەکان بەکورتی

گروپێکن لەخوارج کەوا سیفەتی رافضەیان تیایە بەوەی رەفزی سوننەت دەکەنەوە ئەقوالی صحابە و تابعین وەلا دەنێن،ئەسڵی ئەم گروپە بڕوایان بە حدیث نیە وەک حوججە بەڵام کەی پەکیان بکەوێ ئەوا وەک دەلیل دەیهێننەوە.
لەشاری بەصرە لە دایک بوە بە شێخی موعتەزیلە ناسراوە لەسەردەستی أبي هذيل العراف فێری فکری اعتزال بوە.پاشان لێی دابڕاوە و مەزهەبێکی بۆخۆی دروست کردوە کە بە نظامی ناسراوە.مامۆستای جاحظ بوە.لە بەغداد مردوە.
« إبراهیم بن سیار النظام » شێخی موعتەزیلەکان

◆ إبن قتیبة لە باسیدا ئەڵێت : بەیانی کردووەتەوە لەسەر شتی نەهیلێکراو، عەرەقی خواردووەتەوە، طەعنی لە ئەبو بەکر و عمر و هاوەڵانی تر داوە.

تأویل مختلف الحدیث

◆ النظام لەو کەسانە نەبوو زانست و تێگەیشتن سوودی پێ گەیاندبێت، وە کۆمەڵێک بێ باوەڕیان کرد، وتیان : النظام لەسەر دینی بەرهەمیەکان (البراهمة) بوو کە پێغەمبەرێتی و زیندووبوونەوەیان ڕەتئەکردەوە، بەڵام ئەو دایئەشارد - واتە النظام نەیوێراوە ئەو عەقیدەیەی دەربخات -.

سیر أعلام النبلاء

ساڵی ٢٣١ هـ تیاچووە
سەلەف مختلف بوون لە تکفیری خوارج بەڵام نظامیەکان زەنادقەی تەواون و لەدین دەرچون چونکە ئەمانە بەهەموو شێوەیەک ڕەفزی سوننەت ئەکەن وەک ئەدلەی ئەحکامی شەرعی و کاتێ کە قسەیان لەگەڵ دەکەی بەناوی (تەنها وەحی)کەمەبەستیان قورئانە گوایە تەنها قورئان مصدری وەحیە.بەڵام گەر پرسیاریان لێ بکەی دەربارەی عبادەتەکانی وەک نوێژ و ڕۆژوو ئەوا بۆت دەردەکەوێ زۆربەیان نوێژنەکەرن چونکە بەقسەی ئەوان لەقراندا نەهاتوە.وە گروپ و فکری زۆریان لێ جیابۆتەوە بەشێوەیەک کە گروپی وایان هەیە باوەری بەفەرموودە هەیە بەڵام تەنها فەرموودەی ئاحاد.کەپێشتر باسمان کردوە.یاخود گروپیان هەیە گروپیان هەیە عقڵانین و ئایەت و فەرموودەکان بەپێوەری عقڵدا قیاس دەکەن گەر عقڵیان نەیگرن رەفزی دەکەنەوە.
لەلای ئەمان کۆمەڵێ شتی سەیر دەبیسترێ کەلە خوارجی قدیم بونی نەبو وەک:
:ئافرەت کەوتە سوری مانگانەوە ئەبێ نوێژ بکاتەوە یان دووبارەی بکاتەوە.
:هەرشتێک لەقراندا نەبوو ئەوا ماتوانێ حڵاڵ یان حرام بکرێ
:لای ئەمان چونە لای ئافرەت لەدواوە ئاساییە چونکە لەقورئاندا نەهاتوە کەقەدەغەبکرێ.
:جگەرە و موادی مخدر حرام نین چونکە لەقورئاندا قەدەغە نەکراون.
:لای صحابەکان تەشریع دانەربوون کەواتە طاغوت بوون و پێویستە بەموسڵمان سەیرنەکرێن.

لەنمونەی ئەمانەش محمد سنەیی و عبدالرحمن صدیق و عدنان ابراهیم و ابراهیم بێ شێخ.

ابو محمد سنەی,محمد سنەیی,ابومحمد سنەیی,ماموستا عبدالرحمن صديق,عبدالرحمن صديق k24,ئیبراهیم بێ شێخ,ابراهیم بێ شێخ,شێخ احمد,أقوال العلماء في عدنان إبراهيم,أين اختفى عدنان إب