کاتی بەربانگ کردنەوەی ڕۆژووەوان

بەپێۍ بەڵگەۍ حدیث و ئاثارۍ سەلەف بەربانگ ڪردنەوەۍ ڕۆژووەوان ئەوڪاتەیە ڪە خۆرئاوا دەبێ ، واتە عیبرەت بە نیشتنۍ خۆرە ، خۆر نیشت ڕۆژوو ڕۆژووەوان ڕۆژوو دەشڪێنێ تەنانەت ئەگەر دواۍ خۆر نیشتن بانگ بدرێ ، جا ئەمە مەنھەجۍ ڕەسول اللە ﷺ ـو صەحابە بووە ، خیلافەن بۆ زۆربەۍ زۆرۍ مەلاڪانۍ ئێستا ڪەفەتوا بە پێچەوانەڪەۍ دەدەن و ئەمە بەلایانەوە دینۍ تازەیه! بەڵێ ڕاستە ئەوان غافڵ و بێئاگان لە دینۍ صەحیح لەو بابەتەدا ، وە شارەزاییەڪۍ ئەوتۆیان نییه بە حدیث و ئاثارۍ سەلەف هەربۆیە پێیان وایە ئەمە دینۍ تازە و داهێنراوۍ ئێمەیە.
کاتی بەربانگ کردنەوەی ڕۆژووەوان


✹سھل بن سعد رضي اللە عنھما دەڵێ : ڕەسول اللە ﷺ فەرموویەتۍ : بەردەوام خەڵڪۍ لەسەر خێر و ڕێنمونۍ ڕاستن هەتا خێرا بڪەن لە ڕۆژوو شڪاندندا.☟ 
عَنْ سَھْلِ بْنِ سَعْدٍ رَضِيَ اللەُ عَنْھُمَا ، أَنَّ رَسُولَ اللەِ ﷺ ، قَالَ : « لَا يَزَالُ النَّاسُ بِخَيْرٍ مَا عَجَّلُوا الْفِطْرَ ».
صحیح البخاري | ۱۹٥۷ صحیح مسلم | ۲٥٥٤ سنن الترمذي | ۷۰۸ سنن ابن ماجە | ۱٦۹۷ سنن الدارمي | ۱۷۲٥ الموطٲ لمالڪ | ٦٥۲ مسند ٲحمد | ۲۲۸٥۹ ڪتاب الٲم للشافعي | ۹۱۲ مسند الشافعي | ۳۷٤ المصنف لعبدرزاق | ۷۷۲٦ المصنف لابن ٲبي شیبة | ۹۰٤٤ صحیح ابن خزیمة | ۲۰٥۹ ڪتاب الصیام للفریابي | ۳۸ 
✹الترمذي دواۍ ڕیوایەت ڪردنۍ ئەم حدیثە دەڵێ : ئەمە هەڵبژاردەۍ ئەهلۍ عیلمە لە صەحابەی ڕەسول اللە ﷺ وە غەیرۍ ئەوانیش پێیان باش بووە خێرا ڕۆژوو بشڪێنرێ. وە قەولۍ شافعي و ٲحمد و ٳسحاق بن راهویة ـشە.☟ 
وَهُوَ الَّذِي اخْتَارَهُ أَهْلُ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ ﷺ وَغَيْرِهِمُ اسْتَحَبُّوا تَعْجِيلَ الْفِطْرِ. وَبِهِ يَقُولُ الشَّافِعِيُّ ، وَأَحْمَدُ ، وَإِسْحَاقُ. 
✹عمر بن الخطاب رضي اللە عنە دەڵێ : ڕەسول اللە ﷺ فەرموویەتۍ : ئەگەر شەو لێرەوە هات لە خۆرهەڵاتەوە ، وە ڕۆژ لێرەوە ڕۆیشت لە خۆرئاواوە ، وە خۆر نیشت ، ئەوە ڕۆژووەوان ڕۆژوو دەشڪێنێ.☟ 
عَنْ عَاصِمَ بْنَ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ، عَنْ ٲَبِیەِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللەِ ﷺ: « إِذَا أَقْبَلَ اللَّيْلُ مِنْ هَاهُنَا، وَأَدْبَرَ النَّهَارُ مِنْ هَاهُنَا ، وَغَرَبَتِ الشَّمْسُ ، فَقَدْ أَفْطَرَ الصَّائِمُ ».
صحیح البخارﻱ | ۱۹٥٤ صحیح مسلم | ۲٥٥۸ سنن ٲبي داود | ۲۳٥۱ سنن الترمذي | ۷۰۷ سنن الدارمي | ۱۷۲٦ مسند ٲحمد | ۳۳۸ المصنف لابن ٲبي شیبة | ۹۰۲۲ مسند الحمیدي | ۲۰ صحیح ابن خزیمة | ۲۰٥۸ ڪتاب الصیام للفریابي | ٤۲ 
✹عبدالله بن ٲبي ٲوفی رضي اللە عنە دەڵێ : لە سەفەرێڪدا بووین لەگەڵ ڕەسول اللە ﷺ بە پیاوێڪۍ وت: « دابەزە خۆراڪەڪەم بۆ ئامادە بڪە ». پیاوەڪەش وتۍ : ئەۍ ڕەسولۍ اللە سەیرۍ خۆر بڪە. فەرمووۍ : « دابەزە خۆراڪەڪەم بۆ ئامادە بڪە ». پیاوەڪەش وتۍ : ئەۍ ڕەسولۍ اللە سەیرۍ خۆر بڪە. فەرمووۍ : « دابەزە خۆراڪەڪەم بۆ ئامادە بڪە ». ئیتر دابەزۍ خۆراڪەڪەۍ ئامادەڪردوو ڕەسول اللە ـش خواردۍ ، پاشان بە دەستۍ ئاماژەۍ ڪرد وتۍ : « ئەگەر شەو لە خۆرئاواوە هات ، ئەوە ڕۆژووەوان ڕۆژوو دەشڪێنێ ».☟ 
عَنْ عَبْدُاللەِ ابْنَ ٲَبِي ٲَوْفَی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : ڪُنَّا مَعَ رَسُولِ اللەِ ﷺ فِي سَفَرٍ ، فَقَالَ لِرَجُلٍ : « انْزِلْ فَاجْدَحْ لِي ». قَالَ : يَا رَسُولَ اللەَّ الشَّمْسُ. قَالَ : « انْزِلْ فَاجْدَحْ لِي ». قَالَ : يَا رَسُولَ اللەَّ الشَّمْسُ. قَالَ : « انْزِلْ فَاجْدَحْ لِي ». فَنَزَلَ فَجَدَحَ لَهُ فَشَرِبَ ، ثُمَّ رَمَۍ بِيَدِهِ هَاهُنَا ، ثُمَّ قَالَ : « إِذَا رَأَيْتُمُ اللَّيْلَ أَقْبَلَ مِنْ هَاهُنَا فَقَدْ أَفْطَرَ الصَّائِمُ ».
صحیح البخارﻱ | ۱۹٤۱ صحیح مسلم | ۲٥٥۹ سنن ٲبو داود | ۲۳٥۲ مسند ٲحمد | ۱۹۳۹٥ المصنف لعبدرزاق | ۷۷۲۸ المصنف لابن ٲبي شیبة | ۹۰۳۳ مسند الحمیدي | ۷۳۱ 
➢لە ڕیوایەتەڪەی ٲبي داود ـدا ناوۍ ئەو پیاوە هاتووە ڪە خۆراڪۍ بەربانگەڪەی حازر ڪردووە ، ئەو ڪەسە بلال بووە رضي اللە عنە.☟ 
عَنْ عَبْدُاللەِ ابْنَ ٲَبِي ٲَوْفَی رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، يَقُولُ : سِرْنَا مَعَ رَسُولِ اللەِ ﷺ وَهُوَ صَائِمٌ ، فَلَمَّا غَرَبَتِ الشَّمْسُ قَالَ : « يَا بِلَالُ ، انْزِلْ فَاجْدَحْ لَنَا ... ».
سنن ٲبي داود | ۲۳٥۲ 
فاجدح : واتە تێڪەڵ ڪردنۍ دوو شت پێڪەوە لە دەفرێڪدا ، لێرەدا مەبەست لێۍ ئارد و ئاوە پێڪەوە تێڪەڵ بڪرێن! 
✹ٲبي عطیة دەڵێ : لەگەڵ مەسروق چووینە خزمەت عائشە رضي اللە عنھا ، وتمان : ئەی دایڪۍ ئیمانداران دوو ڪەس لە هاوەڵانۍ ڕەسول اللە ﷺ یەڪێڪیان خێرا ڕۆژوو دەشڪێنێ ، خێراش نویژ دەڪات ، ئەویتریان درەنگ ڕۆژوو دەشڪێنێ ، وە نوێژیش دوا دەخات ، وتۍ : ئەوەیان خێرا ڕۆژوو دەشڪێنێ ، زوو نوێژیش دەڪات ڪێیە؟ وتمان : عبداللە بن مسعود ، وتۍ : ڕەسول اللە ـش ﷺ بەو شێوەیەی دەڪرد.☟ 
عَنْ ٲَبِي عَطِیَّةَ ، قَالَ : دَخَلْتُ أَنَا وَمَسْرُوقٌ عَلَۍ عَائِشَةَ رَضيَ اللەُ عَنْھَا ، فَقُلْنَا : يَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ رَجُلَانِ مِنْ أَصْحَابِ مُحَمَّدٍ ﷺ ، أَحَدُهُمَا : يُعَجِّلُ الْإِفْطَارَ ، وَيُعَجِّلُ الصَّلَاةَ ، وَالْآخَرُ يُؤَخِّرُ الْإِفْطَارَ ، وَيُؤَخِّرُ الصَّلَاةَ ، قَالَتْ : أَيُّھُمَا الَّذِي يُعَجِّلُ الْإِفْطَارَ ، وَيُعَجِّلُ الصَّلَاةَ؟ قَالَ : قُلْنَا : عَبْدُ اللە _يَعْنِي ابْنَ مَسْعُودٍ_ قَالَتْ : ڪَذَالِڪَ ڪَانَ يَصْنَعُ رَسُولُ اللە ﷺ.
صحیح مسلم | ۲٥٥٦ سنن ٲبي داود | ۲۳٥٤ سنن الترمذي | ۷۱۱ سنن النسائي | ۲۱٦۰ مسند ٲحمد | ۲٤۲۱۲ ڪتاب الصیام للفریابي | ٥۸ 
✹سعید بن المسیب لە باوڪیەوە دەگێڕێتەوە دەڵێ : لای عمر بن الخطاب رضي اللە عنە دانیشت بووم ، ڪەسێڪۍ سوارۍ لە شامەوە هات عمر هەواڵۍ حاڵیانۍ دەپرسۍ ، وتۍ : ئایا ئەهلۍ شام خێرا ڕۆژوو دەشڪێنن؟ وتۍ : بەڵێ. وتۍ : بەردەوام لەسەر خێرن هەتا ئاوا بڪەن ، وە چاوەڕوانۍ دەرهاتنۍ ئەستێرەڪان نەڪەن وەڪ چاوەڕوانۍ ئەهلۍ عێراق.☟ 
ٲَخبَرَنَا مَعْمَرُ ، عَنِ الزُّهْرِيِّ ، عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ ، عَنْ أَبِيهِ ، قَالَ : ڪُنْتُ جَالِسًا عِنْدَ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، إِذْ جَاءَهُ رَاڪِبٌ مِنَ الشَّامِ فَطَفِقَ عُمَرُ يَسْتَخْبِرُ عَنْ حَالِھِمْ ، فَقَالَ : هَلْ يُعَجِّلُ أَهْلُ الشَّامِ الْفِطْرَ؟ قَالَ : نَعَمْ ، قَالَ : لَنْ يَزَالُوا بِخَيْرٍ مَا فَعَلُوا ذَالِڪَ ، وَلَمْ يَنْتَظِرُوا النُّجُومَ انْتِظَارَ أَهْلِ الْعِرَاقِ. 
المصنف لعبدرزاق | ۷۷۲۳ ڪتاب الصیام للفریابي | ٤٦ 
✹قیس دەڵێ : عمر بن الخطاب رضي اللە عنە قاپێڪۍ دایە دەست پیاوێڪ لە تەنیشتۍ بوو ڪاتێڪ خۆرئاوا بوو ، وتۍ : بخۆرەوە ، پاشان وتۍ : لەوانەیە لەو ڪەسانە بۍ ڪە درەنگ ڕۆژوو دەشڪێنن و دەڵێن دواتر دواتر.☟ 
حَدَّثَنَا ابن فُضَیلٍ، عَنْ بَيانٍ ، عَنْ قَيسٍ ، قال : ناوَلَ عُمَر رَجُلًا ٳِناءً ٳلۍ جَنبە حِینَ غَرَبتِ الشَّمسُ ، فقال لە : اشرَب ، ثُمَّ قال : لعلڪَ مِنَ المُسوِّفین بِفطرِە سَوْفَ سَوْفَ.
المصنف لابن ٲبي شیبة | ۹۰٤۹ ڪتاب الصیام للفریابي | ٤۹ 
✹مجاهد دەڵێ : من خۆراڪۍ ڕۆژوو شڪاندنۍ عبداللە بن عمر ـم دەهێنا دام دەپۆشۍ شەرمم دەڪرد لە خەڵڪۍ نەوەڪ بیبینن و بڵێن زوو ڕۆژوو دەشڪێنێ.☟ 
حَدَّثَنَا ٲبو مُعَاویةَ ، عَنِ الٲعمَشِ ، عَنْ مُجاهدٍ ، قال : ٳنِّي ڪُنتُ لآتي ابن عُمرَ بِفطرِە فٲُغَطِّیە استحیاءً مِن الناسِ ٲن یروە.
المصنف لابن ٲبي شیبة | ۹۰٤۱ المصنف لعبدرزاق | ۷۷۲۷ ڪتاب الصیام للفریابي | ٥٥ 
✹حمید دەڵێ : ئێمە لای ٲنس بن مالڪ بووین رضي اللە عنە بەڕۆژوو بوو داواۍ نانۍ ئێوارەۍ ڪرد ، ثابت البناني لاۍ ڪردەوە سەیرۍ خۆرۍ ڪرد واۍ دەبینۍ خۆر ئاوا نەبووە ، ٲنس وتۍ : ئەگەر لاۍ عمر بوویتایە ئەوە تووڕە دەبوو لێت.☟ 
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْأَعْلَۍ ، حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ ، قَالَ : سَمِعْتُ حُمَيْدًا الْحَارِثَ ، عَنْ أَنَسٍ ، قَالَ : ڪُنَّا عِنْدَ أَنَسٍ ، وَڪَانَ صَائِمًا فَدَعَا بِعَشَائِهِ ، فَالْتَفَتَ ثَابِتٌ يَنْظُرُ إِلَۍ الشَّمْسِ وَهُوَ يَرَۍ أَنَّ الشَّمْسَ لَمْ تَغِبْ ، فَقَالَ أَنَسٌ لِثَابِتٍ : لَوْ ڪُنْتَ عِنْدَ عُمَرَ لَأَحْفَظَڪَ.
ڪتاب الصیام للفریابي | ٥۰ 
وتم : شێخۍ معتمر بن سلیمان لە سەنەدەڪە بە حمید الحارث هاتووە ، واللە ٲعلم ئەمە غەڵەتە ، بەڵڪو پێم وایە حمید الطویل ـە حمید بن ٲبي حمید الطویل ٲبو عبیدة الخزاعي البصري ، ساڵۍ ❪143❫ هیجری وەفاتی کردووە، ٲنس بن مالک ـی بینیوە و ڕیوایەتی لێوە کردووە، هەروەها حمید الطویل تەلەبەی ثابت البناني ـیە ثابت بن ٲسلم البناني ٲبو محمد البصري ، ساڵۍ ❪127❫ هیجری وەفاتۍ ڪردووە ، شێخۍ حمید الطویل ـە. جا وەڪ لە ئەثەرەڪە دەیبینن لە مەتنەڪەدا ناوۍ ثابت هاتووە ئەمە زیاتر لەگەڵ ئەوە دەگونجێ حمید الطویل ڕاوۍ خەبەرەڪەیە لە ٲنس ـەوە نەڪ حمید الحارث ، بێجگە لەوە لە ڪتێبی تھذیب‌ الڪمال گەڕاوم حمید الحارث بوونۍ نەبوو. 
✹حمید دەڵێ : ٲنس بن مالڪ رضي اللە عنە چاوەڕێۍ بانگ بێژۍ نەدەڪرد لە ڪاتۍ ڕۆژوو شڪاندندا بەڵڪو زوو دەیشڪاند.☟ 
حَدَّثَنَا وَهْبُ بْنُ بَقِيَّةَ ، أَخْبَرَنَا خَالِدٌ ، عَنْ حُمَيْدٍ ، عَنْ أَنَسٍ ، أَنَّهُ لَمْ يَڪُنْ يَنْتَظِرُ الْمُؤَذِّنَ فِي الْإِفْطَارِ وَڪَانَ يُعَجِّلُ الْفِطْرَ.
ڪتاب الصیام للفریابي | ٥۱ 
✹ٲبو رجاء دەڵێ : عبداللە بن عباس رضي اللە عنھما ڪەسێڪۍ دەنارد چاودێرۍ خۆر بڪات ، هەرڪات ئاوا دەبوو ڕۆژووۍ دەشڪاند ، وە پێش نوێژ ڕۆژووۍ دەشڪاند.☟ 
حَدَّثَنَا أَبُو قُدَامَةَ عُبَيْدُاللَّه بْنُ سَعِيدٍ ، حَدَّثَنَا يَحْيَۍ بْنُ سَعِيدٍ ، عَنْ عَوْفٍ ، حَدَّثَنَا أَبُو رَجَاءٍ ، قَالَ : ڪَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ يَبْعَثُ مُرْتَقِبًا يَرْقُبُ الشَّمْسَ ، فَإِذَا غَابَتْ أَفْطَرَ ، وَڪَانَ يُفْطِرُ قَبْلَ الصَّلَاةِ.
ڪتاب الصیام للفریابي | ٥۳ 
✹عمرو بن میمون الٲودي دەڵێ : صەحابەۍ محمد ﷺ خێراترینۍ خەڵڪۍ بوون لە ڕۆژوو شڪاندندا ، وە لەسەرخۆترین بوون لە پارشێو ڪردندا.☟ 
عَنِ الثَّوْريِّ ، عَنْ أَبِي إِسْحَاقَ ، عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ الْأَوْدِيِّ ، قَالَ : ڪَانَ أَصْحَابُ مُحَمَّدٍ ﷺ أَسْرَعَ النَّاسِ إِفْطَارًا وَأَبْطَأَهُمْ سُحُورًا. 
المصنف لعبدرزاق | ۷۷۲٥ ڪتاب الصیام للفریابي | ٥٦ 
↑وەڪ بینیتان ئەوەۍ لە حدیثدا هاتووە لە قەول و فیعلۍ ڕەسول اللە ﷺ ئەوەیە هەرڪە خۆر نیشتووە ڕاستەوخۆ ڕۆژووۍ شڪاندووە ، بە هەمان شێوەش ئەمە لە قەول و فیعلۍ صەحابە رضي اللە عنھم ثابت بووە ڪە خۆرئاوا بووە شڪاندوویانە بێ دواخستن ، وە عەمەلۍ هەموو سەلەفۍ لەسەر بووە.

کاتی بەربانگ,دوعای بەربانگ,دوعای پێش بەربانگ,کاتەکانی بەربانگ,نزای بەربانگ,دوعای دوای بەربانگ,کاتی بەربانگ 2024,کاتی بەربانگ ٢٠٢٤,دۆعای بەربانگ,کاتی بەربانگ لە سلێمانی